In gesprek met Alexander Pieters, ProRail, over het benutten van kansen en uitdagingen van een samenwerking in complexe projecten.
De bouw- en infrasector wordt steeds meer onder druk gezet door maatschappelijke eisen, politieke gevoeligheid en technologische innovaties. Projecten worden groter, complexer en duurder, terwijl de tijd en budget om ze te realiseren onder druk staat. Waar klassieke projectmanagementmethoden jarenlang de norm waren, vragen de huidige opgaven om een fundamenteel andere aanpak. Flexibiliteit, transparantie en relationele governance worden onmisbaar.
Maar hoe ziet dat er in de praktijk uit? Hoe zorg je ervoor dat ‘samenwerking‘ niet een loze kreet blijft, maar een drijvende kracht achter het beheersbaar maken van complexe projecten? Tijdens een recente aflevering van Instituut voor Samenwerking – De Podcast ging Harry Sterk in gesprek met Alexander Pieters, Projectmnager bij ProRail.
Pieters werkt aan de ontwikkeling van station Zwolle en de omliggende Spoorzone – een gebiedsontwikkeling van 10 tot 15 jaar, met een budget van meer dan 100 miljoen euro en een netwerk van partijen dat varieert van ProRail en NS tot gemeente, provincie en vervoerders.
De ervaring van Pieters biedt waardevolle lessen over wat samenwerking in de praktijk écht betekent: weerbarstig, soms pijnlijk, maar onmisbaar.
De complexiteit van Zwolle
Station Zwolle is niet zomaar een treinstation. Het is, na Utrecht, het belangrijkste spoorwegknooppunt van Nederland, waar treinen uit alle windrichtingen samenkomen. De stad groeit hard, met duizenden nieuwe woningen die rond de Spoorzone verrijzen. Het station moet meegroeien en transformeren: van een plek van doorstroom naar een kloppend hart van de stad.
De opgave omvat ingrepen van formaat: een nieuwe reizigerstunnel, de iconische houten passerelle die de binnenstad verbindt met de Spoorzone, en de toekomstige Noordentree die het station een geheel nieuw gezicht moet geven. Alleen al de Noordentree kost meer dan 20 miljoen euro.
Het klinkt ambitieus en inspirerend, maar achter deze projecten gaat een complexe realiteit schuil: talloze partijen, uiteenlopende belangen, politiek-bestuurlijke dynamiek en technische uitdagingen.
Vertragen als versneller
Een van de meest prikkelende inzichten van Pieters is dat “vertragen” soms de grootste versneller blijkt. Waar belangen botsen – ProRail die vooral functionaliteit wil, NS die inzet op commerciële waarde, en de gemeente die doelt op beeldkwaliteit – zou de reflex kunnen zijn: doorduwen. Maar in dit project in Zwolle koos men voor het tegenovergestelde: vertragen, opnieuw de scope bekijken en samen zoeken naar hoe het wél kan.
Die strategie betaalde zich uit. Wat begon als een project met een mager budget van drie miljoen, groeide uit tot meer dan twintig miljoen doordat nieuwe partijen aanhaakten en gezamenlijke ambities werden uitgesproken. Door niet te forceren maar juist te verbreden, kwamen oplossingen in beeld die anders ondenkbaar waren.
De les? In complexe projecten is snelheid niet hetzelfde als vooruitgang. Soms vraagt echte versnelling om pas op de plaats, open gesprek en het toelaten van nieuwe belangen.
Vertrouwen organiseren
Vertrouwen is volgens Pieters de sleutel – maar ook een containerbegrip dat concreet gemaakt moet worden. In Zwolle werd vertrouwen georganiseerd door gelaagdheid in te bouwen: van projectmanagers tot stuurgroep en bestuurlijk overleg. Zo voorkom je dat samenwerking afhankelijk wordt van het al dan niet hebben van een “persoonlijke klik” of toevallige vertrouwen tussen individuen.
Daarnaast was transparantie cruciaal. Pieters: “Als je haast hebt, dan moet je het in één keer goed doen.” Met andere woorden: je kunt alleen stappen nemen als iedereen aan tafel het hele plaatje kent – inclusief zorgen, risico’s en belangen.
Zwolle als spiegel voor de sector
De casus Zwolle laat zien hoe samenwerking in de praktijk vorm krijgt: rommelig, soms frustrerend, maar ook vol kansen. Het is een spiegel voor de hele sector. Want de vragen die hier spelen – botsende belangen, politieke gevoeligheid, roep om duurzaamheid – zijn herkenbaar in talloze andere projecten.
De echte uitdaging zit niet in het bouwen van tunnels of bruggen, maar in het bouwen van vertrouwen en collectieve slagkracht. De les van Zwolle is helder: samenwerken is geen lineair proces, maar een voortdurende zoektocht. Soms is het slim om te vertragen, zodat versnelling later mogelijk wordt. Soms is het nodig om fouten toe te geven, zodat het gezamenlijke belang overeind blijft. En misschien is dat wel de belangrijkste boodschap van Pieters: grote projecten slagen niet door harder te rennen, maar door bewuster samen te werken.
Toch is het te mooi om dit verhaal als een gladde succescase te beschouwen. Pieters was in het gesprek ook open over de rafelranden die gladgestreken moesten worden.
Meer weten? Luister naar de volledige podcastaflevering
Meer weten? Luister naar de volledige podcastaflevering via je je favoriete podcaststreamingsdienst o.a. Spotify, Apple Podcast, Podimo, Youtube of via onze website – zie de link hieronder (evt. via externe link).
Link naar podcastafleveringen >>
Boek Gratis Een Expert Opinion Sessie en bespreek uw projectvragen
Instituut voor Samenwerking speelt een actieve rol in het ondersteunen en faciliteren van projectpartners uit verschillende sectoren rondom de bovengenoemde vraagstukken. Met Expert Opinions bieden we projectexperts een vraagbaak waar ze 1-op-1 in gesprek kunnen gaan met andere projectexperts uit onze community. Dit stelt hen in staat snel antwoorden en inzichten te krijgen op allerhande vragen over samenwerking.
Onze community bestaat uit een diverse groep professionals met uitgebreide ervaring en expertise op terreinen als: marktconsultatie en participatie, teamsamenstelling, de goede projectstart, contracteren (op partnerschap), conflicthantering, projectmonitoring incl. bijsturing/evaluatie.
Door gebruik te maken van Expert Opinion kunnen projectexperts hun voordeel halen uit deze rijke bron van kennis en inzichten, waardoor ze hun projecten effectiever kunnen ontwerpen, realiseren en exploiteren.
Wil je gebruikmaken van onze vraagbaak Expert Opinion en direct in contact komen met experts uit onze community? Neem voor meer informatie contact op via secretariaat@samenwerk.ing of klik op deze link voor informatieaanvraag >>