Praktische tips over hoe projecten succesvol te beheren, deadlines te halen en binnen budget te blijven.
In de dynamische wereld van de bouwsector is het van vitaal belang dat vakmensen zich voortdurend blijven ontwikkelen en aanpassen aan de voortdurend veranderende eisen en uitdagingen zoals de opkomst van modulaire bouw, digitalisering van processen, slimme steden, veranderende marktomstandigheden en gebruikersverwachtingen. Hoe bieden projectpartners deze uitdagingen het hoofd? Wat zijn de succesfactoren voor project- en risicobeheersing en opleveren van succesvolle projecten realiseren?
In dit artikel delen we de strategische ‘best practices’ van praktijkexperts die deelnemen aan het promotieonderzoek* over het inrichten van multi-stakeholder samenwerkingen. We delen praktische tips over hoe projecten succesvol te beheren, deadlines te halen en binnen het budget te blijven.
Uitdagingen in de bouwsector
Een belangrijke uitdaging waarmee we in de bouwsector te maken hebben, is de steeds strengere eisen en regelgeving op het gebied van duurzaamheid en milieuvriendelijkheid. Overheden en instanties leggen steeds meer nadruk op het verminderen van de milieueffecten van bouwactiviteiten en het bevorderen van duurzame bouwpraktijken met de grote maatschappelijke discussies over PFAS, Stikstof, etc. tot gevolg.
Daarnaast worden we geconfronteerd met technologische vooruitgang die de manier waarop we projecten plannen, ontwerpen en uitvoeren, transformeert. Bouwinformatiemodellering (BIM), drones, geavanceerde software en andere innovatieve technologieën bieden nieuwe mogelijkheden om efficiëntie te verbeteren, kosten te verlagen en projectrisico’s te beheersen. 
Naast deze technische en milieu gerelateerde uitdagingen moeten we ook rekening houden met veranderende marktomstandigheden en gebruikersverwachtingen. Gebruikers, zoals opdrachtgevers en eindgebruikers van bouwprojecten, zijn tegenwoordig veeleisender en streven naar meer transparantie, flexibiliteit en betrokkenheid gedurende het gehele bouwproces. Concreet:
- Transparantie in kosten en planning: Gebruikers willen duidelijkheid en transparantie over de kosten en planning van een bouwprojectmet real-time updates over de voortgang en eventuele wijzigingen.
- Duurzaamheid en energie-efficiëntie: Gebruikers hechten steeds meer belang aan duurzaamheid en energie-efficiëntie in bouwprojecten. Gebouwen moeten milieuvriendelijk en energiezuinig zijn. Daarnaast moeten ze voldoen aan de hoogste normen voor duurzaamheid en groene certificeringen.
- Flexibiliteit en aanpasbaarheid: Gebruikers willen dat hun gebouwen flexibel en aanpasbaar zijn aan hun veranderende behoeften. Ruimtes moeten gemakkelijk kunnen worden aangepast en hergeconfigureerd om aan verschillende doeleinden te voldoen.
- Gebruikerservaring en comfort: Gebruikers hechten waarde aan een optimale gebruikerservaring en comfort in hun gebouwen met moderne faciliteiten, goede luchtkwaliteit, voldoende daglichttoetreding en comfortabele werk- en leefomgevingen.
- Technologische integratie: Gebruikers verwachten dat technologie naadloos geïntegreerd is in bouwprojecten. Dit omvat zaken als slimme gebouwautomatiseringssystemen, beveiligingssystemen, connectiviteit en geavanceerde technologische oplossingen die het comfort en de efficiëntie verbeteren.
- Participatie en betrokkenheid: Gebruikers willen actief betrokken worden bij het bouwproces en inspraak hebben in besluitvorming. Ze willen de mogelijkheid hebben om feedback te geven, hun wensen kenbaar te maken en mede-eigenaar te zijn van het uiteindelijke resultaat.
Wantrouwen tussen projectpartners
In de bouwsector is er vaak sprake van complexe projecten waarbij verschillende partijen betrokken zijn, zoals architecten, aannemers, leveranciers en opdrachtgevers. Op het gebied van houding en gedrag is het gebrek aan vertrouwen tussen deze projectpartners een belemmeringen op het verloop van samenwerkingen waardoor ‘best for project’ niet de vereiste prioriteit krijgt.
Er zijn verschillende redenen waarom dit gebrek aan vertrouwen ontstaat. Ten eerste spelen eerdere negatieve ervaringen een rol. Als er in het verleden problemen zijn geweest, zoals vertragingen, budgetoverschrijdingen of kwaliteitsproblemen, kan dit leiden tot wantrouwen jegens de betrokken partijen. Daarnaast kan een gebrek aan transparantie en open communicatie bijdragen aan het gebrek aan vertrouwen.
Wanneer belangrijke informatie wordt achtergehouden of wanneer er sprake is van miscommunicatie, kan dit leiden tot argwaan en wantrouwen.
Een andere factor die bijdraagt aan het gebrek aan vertrouwen is de concurrentiegerichte aard van de bouwsector. Verschillende partijen kunnen elkaars concurrenten zijn en dit kan leiden tot een sfeer van rivaliteit en terughoudendheid om samen te werken. Het is belangrijk om een cultuur van samenwerking en partnerschap te bevorderen, waarin het delen van kennis en middelen wordt gestimuleerd ten behoeve van het gemeenschappelijke doel.
Het gebrek aan vertrouwen heeft gevolgen voor het project zelf. Het kan leiden tot vertragingen, conflicten, verminderde productiviteit en uiteindelijk hogere kosten. Bovendien kan het de reputatie van de betrokken partijen schaden en de toekomstige samenwerking in gevaar brengen.
Best ‘practices’ om met deze uitdagingen om te gaan
Het is echter bemoedigend om te zien dat sommige projectpartners erin slagen om steeds beter te presteren en vernieuwend te zijn, zij het in verschillende fasen en projecten. Bovendien zijn andere industrieën, zoals de auto-industrie, vaak verder ontwikkeld op het gebied van cohesie en professionaliteit in de samenwerkingen. In deze sectoren worden efficiënte processen en professionaliteit in de samenwerking beter begrepen en toegepast.
De auto-industrie heeft in de loop der jaren aanzienlijke vooruitgang geboekt op dit gebied en heeft enkele best practices ontwikkeld die ook relevant kunnen zijn voor de bouwsector. Concreet:
Supply chain management: Geavanceerde supply chain managementpraktijken zijn ontwikkeld om de samenwerking tussen verschillende leveranciers en partners te bevorderen. Dit omvat just-in-time leveringssystemen, waarbij materialen precies op het juiste moment worden geleverd, en het delen van informatie en planning tussen alle betrokken partijen.
Lean manufacturing: ‘lean manufacturingprincipes’ is omarmd om verspilling te verminderen en efficiëntie te vergroten. Het toepassen van lean-methodologieën, zoals value stream mapping, continue verbetering en het verminderen van verspilling in processen, kan de bouwsector helpen om de productiviteit te verhogen en de samenwerking tussen projectteams te verbeteren.
Digitalisering en technologie: Van geavanceerde productieprocessen tot het gebruik van digitale tools zoals 3D-modellering en geïntegreerde softwareoplossingen, deze technologieën hebben de communicatie en samenwerking tussen verschillende teams en disciplines in de industrie sterk verbeterd. De bouwsector zou vergelijkbare technologieën en digitale platforms vaker kunnen toepassen om real-time informatie-uitwisseling, betere coördinatie en efficiëntere samenwerking mogelijk te maken.
Gezamenlijke doelstellingen en standaardisatie: De auto-industrie werkt vaak samen aan gezamenlijke doelstellingen en standaardisatie. Dit omvat het ontwikkelen van gemeenschappelijke technische specificaties, het delen van beste praktijken en het vaststellen van kwaliteitsnormen. Door in de bouwsector vergelijkbare samenwerkingsverbanden te vormen en gezamenlijke doelen na te streven, kan de sector de cohesie en samenwerking tussen verschillende partijen bevorderen.
Het is belangrijk op te merken dat hoewel er waardevolle lessen kunnen worden getrokken uit de auto-industrie, de bouwsector unieke kenmerken en complexiteiten heeft die specifieke benaderingen vereisen. Desalniettemin, kan het leren van de samenwerkingsmodellen en best practices uit andere sectoren de bouwsector helpen om de cohesie en samenwerking te versterken en tot betere projectresultaten te komen.
Samenwerking en vertrouwen
Een cruciaal aspect van het nieuwe vakmanschap is de nadruk op samenwerking en vertrouwen. Niet de techniek, maar houding en gedrag speelt de hoofdrol. Projectpartners worden in staat geacht om effectief samen te werken met verschillende partijen, zoals architecten, engineers, leveranciers en onderaannemers. Het opbouwen van sterke relaties en het creëren van een cultuur van vertrouwen en wederzijds respect is daarmee essentieel voor het succesvol uitvoeren van projecten. Dit kan worden bereikt door open communicatie, het nakomen van afspraken, het tonen van respect en het werken aan gemeenschappelijke doelen.
Toekomstvisie voor nieuw vakmanschap
Het nieuwe vakmanschap in de bouwsector omvat verschillende aspecten. Allereerst is het belangrijk dat vakmensen niet alleen beschikken over technische vaardigheden, maar ook over management- en commerciële vaardigheden. Ze moeten in staat zijn om effectief te communiceren, projecten te plannen en te beheren, en samen te werken met verschillende belanghebbenden.
Het noodzakelijk dat vakmensen zich blijven ontwikkelen en op de hoogte blijven van nieuwe technologieën en innovaties in de sector.
Digitalisering speelt een steeds grotere rol in de bouw, met bijvoorbeeld Building Information Modeling (BIM) en geavanceerde bouwtechnieken. Het nieuwe vakmanschap vereist dat vakmensen deze technologieën begrijpen en kunnen toepassen om efficiëntie en kwaliteit te bevorderen.
Ten derde is duurzaamheid een belangrijk aspect van het nieuwe vakmanschap. Met de groeiende aandacht voor milieuvriendelijke en energiezuinige bouwmethoden moeten vakmensen op de hoogte zijn van duurzame materialen, technieken en ontwerpprincipes. Het vermogen om duurzame oplossingen te bieden en te werken volgens milieuvriendelijke praktijken wordt steeds meer gewaardeerd in de bouwsector.
Door ontwikkelen kennis en vaardigheden
Om professionals in de bouw te ondersteunen, organiseert PPS Netwerk Nederland regelmatig opleidingsdagen, workshops en intervisies over verschillende onderwerpen. Blijf op de hoogte van deze activiteiten via de nieuwsbrief, sociale media en evenementenpagina van PPS Netwerk Nederland.
- Vind u dit interessant? Wellicht is de workshop ‘Van silo’s naar integraal samenwerken‘ >> iets voor u!
- Voor alle aankomende opleidingen, intervisies en workshops, zie de evenementenpagina >>
- Voor vragen n.a.v. dit artikel, mail secretariaat@ppsnetwerk.nl
*Promotieonderzoek:
Mami Veza is een promovendus aan de Tilburg University, faculteit organisatiewetenschappen. Haar onderzoek richt zich op de uitdagingen en successen op het gebied van samenwerking bij complexe projecten en ze bestudeert de rol van opdrachtgevers en opdrachtnemers. Voor haar onderzoek heeft Mami regelmatig gesprekken met professionals uit diverse functies en sectoren, waaronder de bouw, zorg, ICT, verduurzaming, infrastructuur en mobiliteit. Via PPS Netwerk Nederland deelt ze de inzichten die ze heeft opgedaan in een reeks artikelen, waaronder dit artikel.
- Voor meer informatie over het projectonderzoek en/of deelname daaraan en toepassing van de resultatnet op uw eigen projecten neemt u contact op met mami.veza@ppsnetwerk.nl
Over PPS Netwerk Nederland
PPS Netwerk Nederland is een onafhankelijk kennisplatform dat zich richt op Professioneel Projectmanagement en Samenwerking bij complexe opgaven. Het platform ondersteunt ongeveer 20.000 opdrachtgevers en opdrachtnemers door het ontwikkelen van organisatiemodellen en het delen van ervaringen op verschillende thema’s, zoals multi-stakeholder samenwerking, teamsamenstelling, communicatie, visie- en strategievorming, vraagarticulatie, contractmanagement, aanbesteding en selectie, en de uiteindelijke realisatie en exploitatie van projecten.
Neem ook een kijkje bij de gerelateerde artikelen voor meer informatie en inzichten op het gebied van professioneel projectmanagement en samenwerking: