Gebouweigenaren, gemeenten en ontwikkelaars kampen met een vastgoedsector die zich in rap tempo ontwikkelt, aangejaagd door een toenemende omgevingsdynamiek: de coronacrisis, strengere en gewijzigde wet- en regelgeving, klimaatrisico’s, fluctuerende eisen voor financiering en stijgende schaarste aan mensen en middelen, lage bezettingsgraad in kantoren, rustige winkelstraten en schrijnend tekort aan betaalbare woningen. Deze ontwikkelingen onderstrepen de urgentie voor het herzien en creëren van toekomstbestendige vastgoedplannen. Daar liggen uitdagingen en kansen voor alle partijen (vastgoedeigenaren en gebruikers, projectontwikkelaars en overheden) om met elkaar grip op hun vastgoed(projecten) te houden. In deze interviewreeks leggen wij dit vraagstuk voor aan de deelnemers aan de inspiratietafel ‘Grip op Toekomstbestedig Vastgoed’. Wij gingen in gesprek met Marc Coopman, Senior projectmanager/-ontwikkelaar bij BBN adviseurs, over hoe hij aankijkt tegen deze ontwikkelingen en hoe hiermee om te gaan.
Wat is jouw visie op de huidige trends in de vastgoedmarkt?
“Op dit moment is er op het gebied van vastgoed een hoop gaande. In de eerste plaats is er een woningentekort dat aangepakt moet worden. Daarnaast wordt er al langere tijd
Foto: Marc Coopman
nagedacht over het ‘anders’ gebruiken van kantoorruimte. En op het gebied van retail-vastgoed is al langere tijd een neergaande trend te zien. Duidelijk is dat de coronapandemie een grote impact heeft gehad op die laatste twee en een versnellende werking heeft in de gedachtevorming hierover en het handelen hiernaar. Veel kantoren staan momenteel grotendeels leeg en mijn verwachting is ook dat bedrijven in de toekomst minder kantoorruimte nodig zullen hebben. Ik denk niet dat thuiswerken de norm wordt maar ik kan mij goed voorstellen dat mensen, indien hun beroep het toelaat, ook na deze crisis meer vanuit huis zullen werken. Het is daarom belangrijk dat wij het momentum dat er nu is, gebruiken om stappen te maken in de transformatie van onder andere leegstaande kantoren en commercieel vastgoed naar woningen.”
“Het is daarom belangrijk dat wij het momentum dat er nu is, gebruiken om stappen te maken”
Wat moet nu aangepakt worden en wat is de winst die hiermee behaald kan worden?
“Ik denk dat de vraag misschien niet moet zijn wát we nu moeten aanpakken maar eerder de manier waarop we aan de slag gaan. Zoals gezegd, denk ik dat het in eerste instantie belangrijk is om het momentum te gebruiken. Wat je ziet is dat de ambities en plannen er wel zijn, maar dat de snelheid eruit raakt door beperkende wet- en regelgeving. Dit ‘excuus’wordt soms te makkelijk aangewend om zaken vooruit te schuiven. Om echt van ideeën en ambities naar concrete uitvoering te gaan is het essentieel urgentie te creëren bij opdrachtgevers en overheden. Maar dat is natuurlijk makkelijker gezegd dan gedaan.”
Makkelijker gezegd dan gedaan, wat zou een goede incentive zijn?
“Ja dat is inderdaad niet eenvoudig en heb je zelf ook niet in de hand. Ik denk dat het helpt om echt te investeren in de manier waarop er met elkaar wordt samengewerkt. Want je ziet dat als er wederzijds begrip en transparantie is, en er eerder vanuit verschillende disciplines wordt samengewerkt, er veel effectiever en efficiënter te werk wordt gegaan. Ga op zoek naar de gezamenlijke belangen, geef ruimte aan creatievelingen en kijk waar je elkaar kan helpen te scoren. Dat is denk ik de eerste voorwaarde om echt stappen in de goede richting te zetten.”
“Wat je ziet is dat de ambities en plannen er wel zijn, maar dat de snelheid eruit raakt door beperkende wet- en regelgeving.”
Wat moet daarvoor worden aangepast in de betrokken organisatie?
“Er moet meer naar verbinding gezocht worden zowel tussen als binnen de eigen organisatie. Maak een prioritering in de uitdagingen die op tafel liggen. Neem daarin ook in een vroeger stadium al uitvoeringskennis mee. Hiermee heb je meteen zicht op de mogelijkheden passend bij het budget. Daarnaast moet je je goed verdiepen in de belangen en risico’s van je counterpartners om in een vroeg stadium transparantie en vertrouwen te creëren. Het doel is om een samenwerkingsrelatie te laten ontstaan waarin men bereid is elkaar te helpen. Daardoor komt de focus veel minder te liggen op die eerdergenoemde beperkende wet- en regelgeving en wordt er meer gekeken naar hoe iets juist wél kan.”
“Ga op zoek naar creatieve oplossingen”
Wat zou een definitie zijn van een eerste succes?
“Blijf niet hangen in overleg, maar ga echt over tot actie. Durf al aan de slag te gaan, voordat alles tot in de puntjes is uitgewerkt. Naast de samenwerking is het ook goed om grote ambities op te breken in kleinere uitvoerbare plannen, om zo overzichtelijke stappen te zetten. Zo kom je in ieder geval in beweging. Ga daarnaast ook op zoek naar creatieve oplossingen, kijk bijvoorbeeld naar scheidsrechters bij een voetbalwedstrijd: er bestaan duidelijke spelregels maar daarbinnen hebben zij nog interpretatievrijheid.”
Inspiratietafel ‘Waardevol & Toekomstbestendig Vastgoed’
PPS Netwerk Nederland (Professioneel Projectmanagement en Samenwerking in bouw en ICT) is gevraagd de Inspiratietafel ‘Waardevol & Toekomstbestendig Vastgoed’ op te zetten opdat omdenkers (opdrachtgevers, opdrachtnemers, stakeholders, themaexperts, adviseurs) actief strategische kennis en praktijkervaringen met elkaar kunnen uitwisselen en elkaar inspireren om te komen tot het beste plan voor duurzame en toekomstbestendige vastgoedprojecten.